توضیح مختصروکاربردهای مثالی درزمینه روانشناسی

اگر خواستار آنید که تنها با خواندن یک مقاله کوتاه تا حد زیادی با روانشناسی صنعتی سازمانی (ص/س) آشنا شوید این مقاله را بخوانید(بهروز)

حال به صورت بسیار مختصر به توصیفی پیرامون روانشناسی ص.س می پردازیم دانش روانشناسی صنعتی و سازمانی از دو بخش علمی که هدف آن افزایش و توسعه دانش بشری و بخش کاربردی که هدف آن به کار گیری یافته ها و دانش در بافت و شرایط بروز رفتار در سازمانهاست تشکیل شده است.

الف) روانشناسی صنعتی تحت تاثیر دیدگاه مدیریتی قرار دارد، یعنی هدف آن افزایش بهره وری و بازده سازمان ها با استفاده از دانش روانشناسی در زمینه های گزینش،آموزش،جایگزینی و انتصاب،وارزشیابی عملکرد کارکنان است.

ب)  بخش سازمانی متاثر از دیدگاه پدیدارشناسی و انسانگرایانه است و در آن مسائلی همچون انگیزش، خوشنودی شغلی، عدالت سازمانی، تعهد و… مطرح میشود که به اصطلاح دانش رفتار سازمانی شهرت دارد و عبارت است از: مطالعه رفتار و پویایی گروه و شرایط بروز رفتار در سازمان ها. و هدف آن پی بردن به عوامل موثر بر رفتار سازمانی است مثل: عوامل درونی و عوامل بیرونی و رابطه آنها.

روانشناسان صنعتی و سازمانی برای حل مسائل سازمان راه حل های از پیش تعریف شده ندارد بلکه آنها با توجه به ابزار خود یعنی پرسشنامه ها، مصاحبه ها،آزمون ها، و مشاهده ها به مشکلات سازمانی پی برده و راه حل های منحصر به فردی ارائه می دهند.

– کاربردهای روانشناسی ص.س :

روانشناسی ص.س با تکیه بر دانش هایی همچون روانشناسی شخصیت، روانشناسی اجتماعی ،روانشناسی مدیریت،روش تحقیق، آسیب شناسی، ارگونومی، مشاوره شغلی واستخدامی، بهداشت روانی و… پاسخ گوی نیازهای گوناگون و گسترده ای است.برای مثال: این دانش در موارد ذیل قابل کاربرد است(این موارد صرفا کاربرد های محدود و نمونه ای از توانایی بلقوه این دانش است).

1-استخدام و گزینش:اهمیت این بحث با افزایش قدرت و اعتبارسازمان،افزایش بهره بری و شایسته سالاری،اعتماد و امنیت آشکار می شود. روانشناس ص.س با به کارگیری فنون مصاحبه و آزمون های استخدامی نه تنها در صدد گزینش بهترین افراد بر می آید بلکه به کارگیری این فنون و شرایط اجرای آنها خود به تنهایی نشانه ای از اهمییت و اعتبار سازمان است.

2-آموزش: اهمییت این بحث در مواردی چون:کاهش اضطراب،محیط های حمایت کننده خود مختاری،رساندن مهارت به سطح بهینه چالش انگیزی که موجب روانی عمل می شود و همچنین در امنیت و ارتباط و حساسیت آموزی آشکار می شود.آموزش بر فلسفه آمادگی برای پاسخ که یک بحث ادراک و توجه است مبتنی است و از این جهت روانشناس ص/س به واسطه اردوها و دوره های آموزشی،کلاسها و جلسات توجیهی و یا برخورد واقعی با شرایط کاری موجب آشنایی افراد تازه کارو کم تجربه با محیط کاری می شود و از طریق فرایند های اساسی حساسیت زدایی موجب کاهش اضطراب افراد می شود.

3-جایگزینی و انتصاب:(در بحث هایی چون طراحی شغلی و ارتباط-عملکرد)که روانشناس ص/س از طریق طراحی مشاغل و الگوهای ارتباطی مناسب در سازمان ها به افزایش بهبود عملکرد کارکنان کمک میکند.و این از طریق شناسایی افراد مشکل دار به حل تعارضهای سازمانی نیز می انجامد،وبه این صورت روند جریان انتقال اطلاعات در سازمان تسهیل می شود.

4-ارزش یابی:ارزش یابی در مواردی چون=قدر دانی،عدالت و برابری سازمانی،خوشنودی شغلی و بهبود شرایط موجود اهمییت بسزایی دارد و باید از طریق فنون مناسب ارزش یابی صورت پذیرد که روانشناسان ص.س در این امر دارای تخصص هستند.

5-تجزیه تحلیل شغلی:در تمامی موارد یاد شده جای گاه تجزیه تحلیل شغل اهمییت بنیادین دارد.

6-انگیزش: در مباحثی چون بهروری،اعتماد،تعهد سازمانی،خوشنودی شغلی و … حائز اهمییت است.با توجه به این که کارکنان با انگیزه خود انگیخته عمل می کنند در نتیجه در مواقع اضطراری و بحرانی بیشتر قابل اعتماد هستندولی افراد بی انگیزه را به هیچ عنوان نمی توان تحت این شرایط اثر بخش دانست وبی انگیزگی ناشی از ناخوشنودی باشد، حتی ممکن است به سازمان خسارت هایی را هم وارد آورند و این در سازمان ارتش حائز اهمییت بسزایی است.

7-حل مشکلات سازمانی از دیگر مزیتهای بکارگیری این دانش و دانشمندان آن است،روانشناسان ص/س با بکارگیری ابزارهای زمینه یابی پس از یافتن مشکلات سازمانی ،از طریق فرایند بالندگی سازمانی راهکارهای سریع و موثری برای حل آنها ارائه میدهند،.

طراحی ابزار و ادوات نظامی و اماکن با توجه به مباحث ارگونومی و مهندسی انسان_ماشین،برقراری کارگاهها،سمینارهاوپروژههای تحقیقاتی،خدمات مشاوره ای،آزمونهای روانشناسی،تورهای هدفمند و… از خدمات رایج روانشناسان صنعتی و سازمانی است که برای سازمانهای بالنده و نوین به ارمغان می آورند
مولف محمد حسین متشرعی